"Τι είναι καθήκον" ? Της Ελευθερίας Γιαννέλου- Κατσίκα.

Δεν υπάρχει αγάπη για τη ζωή χωρίς απόγνωση για τη ζωή."

(Αλμπέρ Καμύ)

Καλοκαίρι 2025.

Βλέπω γύρω μου, κοντά και μακριά, παρακολουθώ, παρατηρώ. Δε βλέπω φως. Μόνο φωτιά. Ο κόσμος φλέγεται.

Κι ο άνθρωπος κοιτάζει τη φωτιά όπως ο πρωτόπλαστος κοιτούσε τον κεραυνό. Με φόβο, δέος κι ενοχή.

Οι στάχτες δεν πέφτουν μόνο στα δάση, αλλά πάνω στα πρόσωπα εκείνων που πίστεψαν πως ο κόσμος είναι άπειρος, άφθαρτος, δεδομένος. Πάνω στα πρόσωπά μας, μέσα στις ψυχές μας. Τα μάτια τσούζουν, η αναπνοή στενεύει.

Θόλωμα και δύσπνοια.

Η φωτιά — είτε από βόμβες είτε από πυρκαγιές είτε από ξηρασία — δεν είναι μόνο φυσικό φαινόμενο. Είναι οντολογική κραυγή.

Ο Καμύ, ο πιο ηθικός των άθεων, μας προειδοποίησε πως το καθήκον του ανθρώπου δεν είναι η ελπίδα, αλλά η αντίσταση. Κι εμείς, αντί να αντισταθούμε, προσαρμοστήκαμε στην καταστροφή, τη συνηθίσαμε, τη βάλαμε στα δελτία ειδήσεων, όπως βάζει κανείς μια παλιά φωτογραφία στο συρτάρι: όχι για να θυμηθεί, αλλά για να ξεχάσει.

Κοιτάζοντας γύρω μου, μου ήρθε στον νου ο Σοπενχάουερ. Έλεγε πως ο κόσμος είναι μια τυφλή βούληση που καταβροχθίζει τον εαυτό της.

Σήμερα, αυτή η βούληση έχει όνομα: πρόοδος χωρίς όρια, ανάπτυξη χωρίς φραγμούς, εξουσία χωρίς ηθική.

Τα δάση καίγονται γιατί υπήρξαν εμπόδιο στα σχέδια.

Οι άνθρωποι εξοντώνονται γιατί η αδυναμία τους δεν "παράγει".

Το φυσικό περιβάλλον καταρρέει, γιατί το χρηματιστήριο δεν έχει καιρό να το περιμένει να ισορροπήσει.

Το μυαλό κατακλύζεται από σπαράγματα παλιών αναγνώσεων. Πώς μου ήρθαν, ποιο γεγονός τα πυροδότησε? Α, ναι! Η...φωτιά!

Η Χάνα Άρεντ, διάβασα κάπου, μιλούσε για την κοινοτοπία του κακού.

Και πράγματι, το κακό δεν φοράει στολή σήμερα. Φοράει κοστούμι, έχει LinkedIn και μιλά για «ανάπτυξη», την ώρα που οι βόμβες αποδεκατίζουν αθώους, οι πλημμύρες ξερνάνε χωριά και οι πυρκαγιές απανθρακώνουν ό,τι απέμεινε από το ανείπωτο.

Η φωτιά έγινε το φόντο της κανονικότητας. Η καταστροφή ρουτίνα.

Το κακό είναι πλέον γραφειοκρατικό, είναι «business as usual». Δεν ουρλιάζει, κάνει scroll.

Να τη η εποχή της "υπερπραγματικότητας" του Μποντριγιάρ. Να το 1984 του Όργουελ. Να ο Ρινόκερως του Ιονέσκο. Πώς, διάολε, το είχαν ψυχανεμιστεί?

Ένα συνονθύλευμα απανθρωπιάς, συμφερόντων, χειραγώγησης, διαστροφής και θανάτου. Ηθικού, Πνευματικού, Συναισθηματικού, Σωματικού.

Οι εικόνες της φλόγας είναι τόσο συχνές, τόσο αναπαραγμένες, που πλέον δεν μας καίνε — μας αναισθητοποιούν.

Κοιτάμε τη φωτιά στις οθόνες και λέμε «είναι μακριά». Ακούμε τις κραυγές των ανθρώπων, των φυτών και των ζώων που απανθρακώνονται και λέμε "ευτυχώς δε συμβαίνει σε μας". Μέχρι να έρθει κοντά, μέχρι να συμβεί σε εμάς.

Πόση αφέλεια!

Δείτε το, εσείς, κοντόφθαλμοι οραματιστές, η πυρκαγιά είναι εδώ! Γιατί κάθε φλόγα ακυρώνει ένα μέλλον που θα μπορούσαμε να έχουμε.

Ο Χάιντεγκερ έγραφε για την λήθη του Είναι.

Σήμερα ζούμε τη λήθη του Οίκου — της γης που μας γέννησε. Ξεχάσαμε ότι δεν είμαστε επισκέπτες στο περιβάλλον. Είμαστε μέσα του, είμαστε σώμα του. Ό,τι καίγεται έξω, καίγεται μέσα μας.

Κι ίσως η πιο εύθραυστη και φωτεινή από όλους, η Σιμόν Βέιλ - παρηγοριά μου η σκέψη της - να είχε τη σοφία να δει πως η πραγματική πράξη επανάστασης είναι η πράξη φροντίδας.

❗️Σε έναν κόσμο που καταστρέφει, το να φυτέψεις ένα δέντρο είναι πολιτική δήλωση.

❗️Το να κρατήσεις ένα παιδί ασφαλές από τον καπνό και τον θάνατο είναι οντολογική πράξη.

❗️Το να σώσεις μια μέλισσα, αντί να την πολτοποιήσεις με το αδέξιο, ανάξιο χέρι σου, είναι μια πράξη ελευθερίας.

❗️Όταν όλα καίγονται, η ευγένεια είναι επαναστατική.

❗️Όταν όλα βουλιάζουν, η αγάπη είναι αντιστασιακή.

❗️❗️Κι όταν ο κόσμος παραδίδεται στη στάχτη, το χέρι που σβήνει μια φλόγα, έστω και μικρή, αδιαφορώντας αν καεί, είναι το πιο κοντινό πράγμα που έχουμε στην ελπίδα.

Ελπίζω...

Θέλω να ελπίζω...